Zespół dziecka potrząsanego, zwany także skrótowo SBS to zbiór chorób i zaburzeń, które pojawiają się po tym, jak niemowlęta są mocno potrząsane lub uderzane. Czym konkretnie się to objawia? Na czym polega? Jak leczy się zespół dziecka potrząsanego?
- Czym jest zespół dziecka potrząsanego?
- Jakie są przyczyny zespołu dziecka potrząsanego?
- Jakie są objawy zespołu dziecka potrząsanego?
- Jak leczy się zespół dziecka potrząsanego?
Czym jest zespół dziecka potrząsanego?
Choć nazwa tego schorzenia brzmi, jakby wynikała z jakich konkretnych chorób i problemów zdrowotnych, zespół dziecka potrząsanego wiąże się z czymś zupełnie innym, konkretnie z formą przemocy stosowaną wobec małych dzieci. Syndrom ten jest wynikiem gwałtownego potrząsania lub uderzenia niemowlęcia czy małego dziecka. Dochodzi wówczas do uszkodzeń głowy, mózgu i kręgosłupa, które zaburzają dalszy rozwój, w wyniku urazów ośrodkowego układu nerwowego.
Jakie są przyczyny zespołu dziecka potrząsanego?
Syndrom ten najczęściej powiązany jest w przemocą wobec dzieci, zwłaszcza tych najmłodszych poniżej 2 roku życia. Pojawia się on w wyniku silnego potrząsania ciałem dziecka, czy uderzeniem go w głowę. Mimo wszystko może się on pojawić także w innych sytuacjach, nawet przypadkowych, np. gdy dziecko upadnie i się uderzy, albo w trakcie zabawy. Bywa, że rodzina i najbliżsi przyczyniają się do tego nieświadomie, poprzez podrzucanie malucha czy nadmierne kołysanie.
Dlaczego w ogóle dochodzi wówczas do uszkodzeń? Powód jest prosty – małe dzieci nie mają jeszcze w pełni rozwiniętego układu nerwowego, a ich czaszki są bardziej miękkie i nie posiadają zrośniętego ciemiączka oraz delikatniejsze naczynia krwionośne. W trakcie potrząsania dochodzi więc do przemieszczenia mózgu w obrębie czaszki i zerwania naczyń oraz uszkodzeń komórek.
Jakie są objawy zespołu dziecka potrząsanego?
Gdy głowa dziecka jest gwałtownie potrząsana może dość do wielu poważnych uszkodzeń w obrębie głowy, szyi i kręgosłupa. Wszystko z tego powodu, że małe dzieci nie mają jeszcze w pełni rozwiniętego układu krwionośnego i kostnego, a przez to ich narządy, w tym mózg są wrażliwsze. Konsekwencje mogą być więc bardzo różne, w zależności od czasu trwania i intensywności potrząsania czy uderzeń. Najczęściej dochodzi wówczas do krwiaka podtwardówkowego, obrzęku mózgu, a także krwotoku na siatkówce. Mogą pojawić się także siniaki na głowie, szyi lub klatce piersiowej, zadrapania, otarcia, pogorszenie wzroku, pęknięcie czaszki czy złamanie kości żeber lub kończyn.
Dziecko, mające zespół SBS (shaken baby syndrome) mogą być bardziej apatyczne, drażliwe lub ospałe, dodatkowo możliwe jest, że pojawią się problemy z oddychaniem i układem krążenia. Bywa, że maluchy mają problem z jedzeniem – pojawia się brak apetytu czy niemożność ssania i przełykania, a także wymioty. W bardziej skrajnych przypadkach mamy do czynienia z napadami padaczkowymi, śpiączką lub stupor dysocjacyjny, który związany jest z ograniczeniem ruchów. Ostatecznie może się to zakończyć także paraliżem, upośledzeniem umysłowym, a nawet śmiercią.
Jak leczy się zespół dziecka potrząsanego?
Sposób leczenia będzie uzależniony od rozległości uszkodzeń, do których doszło. Trzeba podejść do sprawy indywidualnie, a w zależności od stopnia urazu może być niezbędna fizjoterapia, regularna rehabilitacja, a w skrajnych przypadkach nawet interwencja chirurgiczna. W większości przypadków uszkodzenia powstałe na skutek potrząsania są nieodwracalne i mogą wiązać się z niepełnosprawnością do końca życia. Znacznie lepiej będzie temu zapobiegać, niż potem leczyć.